Tasg-lannan nan roinn-seòrsa: Tìr nan Tongva

Ainmean-àite ann an California a Deas

Air a phostadh by

’S ann à trì cànanan a tha na h-ainmean-àite Los Angeles a’ tighinn. ’S iad a’ Bheurla agus an Spàintis agus an Tongva.

’S e an Tongva cànan nan daoine dùthchasach Los Angeles. Fhuair i bàs ro dheireadh an 19mh linn, gu mi-fhortanach, ach chithear tòrr ainmean-àite fhathast a tha a’ toirt fianais don mhuinntir sin. Tha feadhainn dhiubh, Malibu mar eiseimplir, gu math ainmeil. Tha bealach Cahuenga a’ leigeil còmhdhail a-muigh bho Hollywood. ’S e Topanga Canyon aon de na h-àitichean nas brèagha san sgìre. Agus tha topar naomh ann fhathast aig àite air a bheil Kuruvungna. Chan eil e cho ainmeil, ach tha e fo churam muinntir Tongva a-rithist, mar shamhla gum bi an treubh bheag beò fhathast.

Thàinig an Spàintis do Chalifornia anns an 18mh linn leis na Frainseasaich. Anns a’ chiad dol a-mach, chuir iad 21 miseanan air chois. Ann an Los Angeles, ’s e San Gabriel (1771) agus San Fernando (1795) na h-ainmean-àite as iomraitiche. ’S ann anns an linn na miseanan, anns a’ bhliadhna 1781, a ràinig na 44 luchd-tìreachas “saoghalta” bho Mheagsago, agus chuir iad ainm mòr, fada air a’ bhaile bheag, ùr aca: Pueblo de la Reina de los Angeles de la Porciuncula – ’s mar sin, chan e “cathair nan ainglean” a th’ann an LA, ach “cathair Ban-rìgh nan ainglean.”

’S ann eadar 1784 agus 1850 a bha linn nan Ranchos. Cha robh mòran daoine a’ fuireach ann an California a Deas idir, ach bha mòran crodh ann! Bha rancho a’ ciallachadh seòrsa de dh’àirigh o thùs. Chuir na uachdaran mòra ainmean air an tìr a tha maireannach fhathast: Rancho Ballona, Rancho La Brea, Rancho Los Feliz, Rancho San Pedro, msaa.

Chithear ainmean na h-uachdaran agus daoine uasal cuideachd. Tha Beinn Verdugo os cionn cathair Burbank, agus bhuineas Burbank agus Glendale do José María Verdugo aig aon àm. Tha an t-sràid Pico a’ ruith bho mheadhan Los Angeles thairis gun mhuir. Bha Pío de Jesus Pico na riaghltair Meagsagach deireannach ann an Alta California, ’s esan a’ fuireach ann an Los Angeles.

A bharrachd air ainmearan sònrachaidh, tha buaidh an Spàintis air briathrachas tìr-eòlas na sgìre. Chithear gu tric na faclan rancho agus canyon (cañon) air feadh California. ’S ann gu math cumanta cuideachd a tha “loma” a tha a’ ciallachadh “cnoc”: Alta Loma, Mira Loma, Loma Linda. Agus chan eil rud sam bith cho Californiach ri San is Santa, “naomh”, sna h-ainmean ainmeil San Francisco agus Santa Barbara, San Diego agus Santa Monica.

Latha air Huwaaly Kwasakyav

Air a phostadh by

Chaidh mi a streap air cliathaich beinn San Gorgonio o chionn ghorid. ‘S e beinn as àirde ann an California a Deas a th’innte, agus ‘s ann ann am pàirc nàiseanta a tha i na seasamh. Bha mi a’ streap còmhla ris a’ charaid agam Màta. B’abhaist dhuinn a bhith a streap cho tric sa gabhas air na beanntan beaga faisg air Los Angeles, ach bho àm gu àm bidh sinn a’ lorg euchd. Bha mi a’ fuireach aig taigh mo mhàthar fad deireadh na seachdaine, agus chaidh an teothachd suas gu 37 C, agus mar sin chuir e rhomhainn a dhèanamh air na beanntan San Bernardino agus adhar fionnar.

‘B e Huwaaly Kwasakyav a bh’orra anns a’ chànan dùthchasach Mojave. Chruthaich a’ chearb mhòr air a bheil Cearb San Andreas na beanntan seo. ‘S ann air crìoch-phleataichean a tha na beanntan San Bernardino nan seasamh. Bidh am bualadh eadar a’ phleit Pacific agus a’ phleit Ameireaga a Tuath a’ putadh tomad de dh’eibhir suas chun nan speuran. Tha iad fada nas àirde na beinn sam bith anns a’ Bhreatainn. ‘S ann aig 11,503 troigh an àirde a bhiodh tu air mullach Beinn San Gorgonio. Cha do ràinig sinn ach 7200 troigh an àirde air an latha sin.

Dh’fheumadh sinn dràibhadh 40 mìonaid a thìde bho srath San Bernardino suas rathad lùbach. Dh’fhag sinn a’ char aig car park anns a’ choille aig ceann an t-slighe “south fork” aig àirde 6900 troigh. Thòisich sinn a dhol suas tro choille thlachdmhòr, shàmhach. Bha beagan bùrn fhathast san srùthan, agus flùireachan an siud ‘s an seo fo na craobhan. An dèidh uair a thìde ràinig sinn “poop-out hill” agus sealltainn mhath air Beinn San Gorgonio.

Tìr nan Tongva

Air a phostadh by

Is e na Tongva na muinntir dùthasach Los Angeles. Is e Innseanach Gabrielino ainm eile orra. Creididh eachdraichean gun do ràinig na Tongva an roinn Los Angeles eadar a’ chiad linn agus an còigeamh linn AD. Fuirichidh an sliochd anns an roinn fhathast. B’e luchd-cruinneachaidh-sealgaireachd a bh’annda bho thus. Bha iad nan sheòladairean cuideachd . Bruidhneadh iad cànan Uto-Astaigeach no Takic (bruidhnidh iad Beurla no Spainntis an-diugh). Is ann eadar 5,000 gu 8,000 a bha an aireamh-sluaigh aca mun t-seachdeamh linn deug. Fuireachadh iad ann an bailtean beaga air feadh na dùthcha aca. Fuirichidh 20 millean daoine anns an aon roinn an-diugh! Chuir na Tongva fàilte air na maraichean Spainnteach ann an 1542 nuair a ràinig Juan Rodriquez Cabrillo California a Deas. Thàinig inimrichean Eòrpach dà cheud bhliadhna an dèidh sin, agus dh’iarraidh iad na Tongva a chur fo smachd riaghaltais Spainnteach.